NÊN RƯỚC LỄ BÀN TAY HAY BẰNG MIỆNG ?

GIÁO HỘI CÔNG GIÁO DẠY GÌ VỀ VIỆC RƯỚC LỄ:
1. Giáo lý Hội Thánh Công giáo (GLHTCG) giới thiệu hệ thống của “các giáo huấn trong Kinh thánh, Tông truyền và Giáo quyền, cũng như di sản tâm linh của các Giáo phụ, các Tiến sĩ, và các Thánh của Giáo hội”, cho phép “hiểu đúng hơn về mầu nhiệm Kitô giáo đối với việc làm sống động đức tin của Dân Chúa” (Tông hiến Fidei Depositum của ĐGH Gioan Phaolô II, ngày 11-10-1992, nói về việc xuất bản sách GLHTCG).
Nói cách khác, nếu bạn muốn biết điều gì Giáo Hội thực sự dạy thì hãy tìm trong GLHTCG. Vậy Giáo Hội dạy rước lễ như thế nào: Xin xem trong Mục 3: Bí tích Thánh Thể: VI. BÀN TIỆC VƯỢT QUA:
Hiệp lễ: "Tất cả các con hãy cầm lấy mà ăn"
Các số từ 1384 tới 1389 GLHTCG không nói nên rước lễ bằng miệng hay bằng tay, cũng không nói nên quỳ hay đứng khi rước lễ. Do vậy chúng ta được quyền lựa chọn.
2. Chuyển sang các tài liệu của các Bộ trong Giáo hội Công giáo:
- Bộ Phụng Tự và Kỷ luật Bí tích đã ban hành Huấn thị Redemptionis Sacramentum (Bí tích Cứu độ) nói về các vấn đề nên giữ hoặc nên tránh đối với Thánh Thể:
[92.] Mặc dù mỗi tín hữu đều có quyền rước lễ bằng miệng, tùy ý chọn (x. Sách lễ Rôma, phần Tổng quát, số 161.), nếu người đó muốn rước lễ bằng tay, trong quyền hạn Hội đồng Giám mục (HĐGM) mà Tòa thánh cho phép, Thánh Thể được trao cho người đó. Tuy nhiên, nên lưu ý để bảo đảm Thánh Thể được người đó dùng trước mặt thừa tác viên, nghĩa là không đem Thánh Thể đi nơi khác. Nếu có nguy cơ phạm Thánh, không được trao Thánh Thể vào tay người rước lễ (Bộ Phụng Tự và Luật về Thánh Thể Bộ Phụng Tự và Luật về các Bí tích, Dubium: Notitiae 35 (1999) tr. 160-161).
Nói rõ thêm, nếu Hội Đồng Giám Mục địa phương thấy tiện và xin phép Toà Thánh, thì việc rước lễ có thể được lãnh nhận trên tay thay vì trên lưỡi như xưa. Như vậy, nơi nào Hội Đồng Giám Mục cho phép thì Toà Thánh ưng thuận và việc rước lễ cách này là hợp pháp không có gì sai trái bất kính để phải thắc mắc, đặt vấn đề đúng hay sai.
Có chăng chỉ nên lưu ý xem có sự lạm dụng, phạm Thánh nào trong việc này mà thôi. Nghĩa là nếu có ai rước lễ bằng tay nhưng đã không bỏ ngay Mình Thánh Chúa vào miệng trước mặt linh mục hay phó tế hoặc thừa tác viên giáo dân cho rước lễ, mà cầm Mình Thánh về chỗ ngồi, dù là để thờ lạy, thì cũng không được phép. Và ai chứng kiến việc này thì phải báo ngay cho cha chủ tế biết để lấy lại Mình Thánh kia, hoặc buộc người nhận lãnh phải bỏ ngay vào miệng. Nếu ở nơi nào thường xẩy ra tình trạng này thì cha xứ có lý do chính đáng để ngưng cho rước lễ bằng tay hầu tránh nguy cơ phạm Thánh.
Như thế, khi trao Mình Thánh Chúa vào tay người nhận, thừa tác viên cần chú ý xem người đó có bỏ Mình Thánh ngay vào miệng sau khi thưa “Amen”, hay cầm Mình Thánh về chỗ ngồi để làm gì. Việc này đã xẩy ra ở nhiều nơi, nên cần chú ý để ngăn chặn kịp thời.
3. Quan tâm các miếng vụn. Một số người Công giáo tranh luận rằng chỉ nên rước lễ bằng tay. Một số điều cơ bản cần được cân nhắc ở đây, (1) Khi linh mục bẻ bánh, không ai biết những miếng vụn ở đâu; và (2) Không chắc chắn có những miếng vụn nào rơi ra khi trao Mình Thánh vào miệng hoặc tay. Trả lời một người Công giáo đã bày tỏ mối quan tâm này với Quốc vụ khanh Tòa thánh Pedro Lopez Quintan, và được trả lời trong lá thư đề ngày 21-6-2002 (website của Huynh đoàn Thánh Piô X ở Hoa Kỳ). Ngài đã nhắc nhở về việc yêu mến Chúa Giêsu hơn là quá chú ý các chi tiết tỉ mỉ.
4. Quan tâm sự khác biệt giữa tay linh mục và tay giáo dân. Sự tranh luận gây lầm lẫn nhiều nhất về việc chỉ được phép rước lễ bằng tay đối với các linh mục vì bàn tay của họ đã được thánh hiến. Đúng, nhưng cũng đúng là chúng ta có sự thừa hành ngoại lệ (cả nam và nữ), dù không là linh mục, cũng được trao Mình Thánh – như chúng ta vẫn thấy có những tu sĩ và giáo dân là những thừa tác viên cho rước lễ. Quan trọng hơn, TRONG Đức Kitô, những người đã chịu phép rửa đều là những người được thánh hiến (consecrated people), và tham dự vào chức tư tế của Đức Kitô dù không là linh mục – bình đẳng về sứ vụ và rõ ràng về sự thừa tác của các linh mục (x. Ga 17; GLHTCG số 873).
TRÍCH DẪN KINH THÁNH:
- Thánh Thể hoặc Bữa Vượt Qua thể hiện trong Manna ở hoang địa, bánh đó được con cái Israel cầm bằng tay và ăn bằng tay: “Sáng nào cũng vậy, mỗi người lượm tuỳ theo sức mình ăn được bao nhiêu. Và khi mặt trời toả sức nóng, thì nó tan ra. Ngày thứ sáu, họ lượm bánh gấp đôi, mỗi người hai đấu. Tất cả những người lãnh đạo cộng đồng đến báo tin cho ông Môsê. Ông nói với họ: “Đây là điều Đức Chúa phán: mai là ngày nghỉ, ngày sa-bát thánh để kính Đức Chúa. Cái gì phải nấu, thì nấu; cái gì phải luộc, thì luộc; tất cả những gì còn dư, thì hãy cất đi, để dành cho đến sáng hôm sau” (Xh 16, 21-23).
- Khi Chúa Giêsu ăn mừng Bữa Vượt Qua của Giao Ước Mới với các môn đệ, rõ ràng đó là Seder (Bữa tối Vượt qua) mà người ta họp lại và ngồi trên nền nhà, trên tấm thảm lớn, có thể ngồi trên chiếc gối, và họ dùng bữa bằng tay. Sau khi Chúa Giêsu bẻ bánh, Ngài đã trao cho mọi người cùng bẻ ra bằng tay của từng người và ăn Thánh Thể của Đức Kitô. Chắc chắn họ là các tư tế của Giao Ước Mới, nhưng có điều là Đức Kitô là Thượng tế không đặt Thánh Thể Ngài vào miệng lưỡi của họ: Các ông ra đi, thấy mọi sự y như Người đã nói, và các ông dọn tiệc Vượt Qua. Khi giờ đã đến, Đức Giêsu vào bàn, và các Tông Đồ cùng vào với Người. Người nói với các ông: “Thầy những khát khao mong mỏi ăn lễ Vượt Qua này với anh em trước khi chịu khổ hình. Bởi vì, Thầy nói cho anh em hay, Thầy sẽ không bao giờ ăn lễ Vượt Qua này nữa, cho đến khi lễ này được nên trọn vẹn trong Nước Thiên Chúa”. Rồi Người nhận lấy chén, dâng lời tạ ơn và nói: “Anh em hãy cầm lấy mà chia nhau. Bởi vì, Thầy bảo cho anh em biết, từ nay, Thầy không còn uống sản phẩm của cây nho nữa, cho đến khi Triều Đại Thiên Chúa đến”. Rồi Người cầm lấy bánh, dâng lời tạ ơn, bẻ ra, trao cho các ông và nói: “Đây là mình Thầy, hiến tế vì anh em. Anh em hãy làm việc này, mà tưởng nhớ đến Thầy”. Và tới tuần rượu cuối bữa ăn, Người cũng làm như vậy và nói: “Chén này là giao ước mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em” (Lc 22:13-20).
- Và cũng tại Bữa Tiệc Ly, Chúa Giêsu đã đặt Bánh Thánh vào tay của ông Giu-đa chứ không đặt vào miệng ông: Ông Gioan nghiêng mình vào ngực Đức Giêsu và hỏi: “Thưa Thầy, ai vậy?”. Đức Giêsu trả lời: “Thầy chấm bánh đưa cho ai, thì chính là kẻ ấy”. Rồi Người chấm một miếng bánh, trao cho Giuđa, con ông Si-môn Ít-ca-ri-ốt. Y vừa ăn xong miếng bánh, Satan liền nhập vào y. Đức Giêsu bảo y: “Anh làm gì thì làm mau đi!” (Ga 13:25-27).
Như vậy, rước lễ đúng cách là vấn đề trọn vẹn – trí tuệ, cơ thể, và linh hồn. Nếu bạn thực sự yêu mến và tôn kính Thiên Chúa Ba Ngôi và bạn thực sự biết Chúa Giêsu là Thánh Thể, là chính Máu Thịt Ngài, Linh hồn và Thiên tính Ngài, bạn xứng đáng lãnh nhận Ngài qua Bí tích Thánh Thể, rồi bạn đến gần Thiên Chúa với mức độ tôn kính mà Đức tin sâu đậm đem lại cho bạn. Chỉ khi nào bạn nhận biết mối quan hệ của bạn với Thiên Chúa, bạn mới không xét đoán người khác theo bề ngoài, vì Thiên Chúa thấu suốt linh hồn chúng ta, còn chúng ta không thể. Đừng e ngại, đừng mặc cảm hoặc bối rối khi rước lễ bằng tay chỉ vì bạn nghe nói như vậy là không đúng, là bất xứng. Đừng để ai nói bạn không tôn kính Thiên Chúa vì bạn không cẩn trọng như họ. Chúng ta chỉ vì tin Chúa Giêsu hiện diện thật trong Bí tích Thánh Thể, và được quyền tự do chọn lựa mà Ngài để bạn tùy ý muốn yêu Ngài hoặc ghét Ngài, dù Ngài đã đến thế gian hơn 2.000 năm trước để trao ban chính Ngài cho cả những người yêu Ngài lẫn những người ghét Ngài. Yêu Ngài là bạn đã chọn lựa đúng và bạn còn muốn yêu Ngài nhiều hơn bằng cách tham dự Đại tiệc Thánh Thể. Do đó, hãy chọn lại cách tiếp nhận Ngài như lòng bạn muốn và theo khuôn khổ của Giáo hội, Hiền Thê của Đức Kitô.
***
Tóm lại: Qua Tông Thư nói trên, chính Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã cho phép việc rước lễ dưới hai hình thức (khi thuận tiện) cũng như được phép rước Mình Thánh Chúa trên tay, hoặc trên lưỡi, trừ trường hợp Mình Thánh được chấm vào Máu Thánh thì buộc phải rước trên lưỡi.
Thánh Bộ Phụng Tự đã minh xác những thay đổi nói trên và cho áp dụng chung trong toàn Giáo Hội cho đến nay. Vậy bao lâu chưa có quyết định thay đổi nào khác của Toà Thánh, thì mọi thành phần dân Chúa – giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân – có bổn phận vâng phục thi hành nghiêm chỉnh. Không ai được phép đưa ra những lý do chủ quan, cá nhân để phê phán hay đòi sửa đổi theo ý của mình. Giáo Hội không phải là một tổ chức chính trị cai trị theo những nguyên tắc gọi là “dân chủ” dân quyền mà phải theo kỷ luật chung của Hàng Giáo Phẩm dưới quyền lãnh đạo tối cao của Đức Thánh Cha là Đại Diện duy nhất và hợp pháp của Chúa Kitô trên trần gian. Không tôn trọng nguyên tắc này thì không còn là Giáo Hội nữa.
Cụ thể như sau :
1- Tín hữu được phép lựa chọn rước lễ bằng tay hay trên lưỡi, quì xuống hay đứng lên khi rước Mình Máu Thánh Chúa Kitô trong Thánh lễ. (no. 91-92)
2- Thánh Bộ cũng khuyến khích việc cho tín hữu rước cả Mình và Máu Thánh Chúa, mặc dù Chúa Kitô hiện diện hoàn toàn trong cả hai hình thức trên. Nghĩa là dù chỉ rước Mình Thánh thôi thì cũng rước trọn vẹn Chúa Kitô rồi (x. SGLGHCG. số 1377). Tuy nhiên, Hội Đồng Giám Mục các quốc gia được dành quyền tùy nghi áp dụng việc này ở địa phương. ( no. 100-101)
3- Cũng liên quan đến việc rước Máu Thánh, Thánh Bộ cũng cho phép hình thức chấm Mình Thánh vào chén Máu Thánh (Intinction) nhưng người rước lễ không được phép tự tay chấm mà phải nhận lãnh trên lưỡi từ tay thừa tác viên.
Nghĩa là không được phép lãnh nhận trên tay nếu rước lễ với hình thức chấm này. (no.104)
Sở dĩ có sự cho phép hình thức chấm (intinction) Mình vào Máu Thánh nói trên là vì có mối quan ngại về nguy cơ lây bệnh truyền nhiểm khi nhiều người cùng uống chung một chén. Ngoài ra, còn bất tiện nữa là thừa tác viên phải uống hết Máu Thánh còn dư sau Lễ. Cũng nên biết rằng trong bí tích Thánh Thể, thì chỉ có bản thể (substance) của bánh và rượu trở thành Bản Thể của Chúa Kitô mà thôi, còn chất thể (material) của bánh và rượu không thay đổi, cho nên uống nhiều rượu nho vẫn có thể say như thường!
Trên đây là tóm lược những gì Tòa Thánh – qua Thánh Bộ Phụng Tự – đã cho phép. Nghĩa là chính Đức Thánh Cha đã đồng ý cho thi hành trong toàn Giáo Hội, vì mọi quyết định của các Cơ quan đầu não trong Giáo triều Roma, nhất là của hai Thánh Bộ quan trọng là Phụng Tự (Divine Worship) và Giáo lý đức tin (Doctrine of Faith) thì bắt buộc phải có sự chấp thận (approve) của Đức Thánh Cha trước khi đem thi hành. Như thế, nếu muốn vâng phục Tòa Thánh, thì không ai được phép chống đối những gì đang được cho phép thi hành. Người ta có thể góp ý xây dựng và đề nghị những sửa đổi. Nhưng quyền quyết định tối hậu vẫn thuộc về Đức Thánh Cha, vị Đại Diện duy nhất của Chúa Kitô trên trần gian.
Rước lễ trên lưỡi hay trên tay tự nó không có gì là phạm thánh hay bất kính đối với Chúa Kitô. Căn bản thần học ở đây là Chúa Kitô tự hiến mình làm của ăn của uống để nuôi linh hồn người ta cũng như Ngài đã tự hiến chịu chết trên thập giá để cứu chuộc nhân loại.
Vậy nhận lãnh Chúa trên tay hay trên lưỡi không có gì khác biệt về bản chất. Giáo lý của Giáo Hội chỉ đòi hỏi phải sạch tội trọng, có ý ngay lành (good intention) và giữ chay (fasting) một giờ trước khi rước lễ mà thôi. Chỉ có tội lỗi mới làm cho con người bất xứng chứ không phải hình thức bề ngoài. Đó là điều Chúa Giêsu đã khiển trách nhóm biệt phái xưa kia khi họ bắt lỗi các môn đệ của Chúa không rửa tay trước khi ăn. “… Anh em không biết rằng bất cứ cái gì vào miệng thì xuống bụng rồi bị thải ra ngoài sao? Còn những cái gì từ miệng xuất ra là phát xuất từ lòng; chính những cái ấy mới làm cho con người ra ô uế…còn ăn mà không rửa tay thì không làm cho con người ra ô uế.” ( Mt 15: 17-20). Nói khác đi, nếu rước lễ mà thiếu lòng tin, lòng mến Chúa và nhất là đang có tội trọng thì đó mới là bất xứng, bất kính đối với Chúa Kitô, chứ nhận lãnh Mình Máu Chúa trên tay hay trên lưỡi không có gì khác biệt phải quan tâm.
Thực ra, không có giáo lý, tín lý nào đòi hỏi phải rước Chúa trên lưỡi thì mới tỏ ra kính trọng Chúa cách đúng mức, và rước trên tay là bất kính. Chỉ có điều đáng quan ngại là sợ nguy cơ phạm thánh khi cho rước lễ trên tay mà thôi.
Nghĩa là, lo sợ có kẻ cầm Mình Thánh Chúa đem về nhà để làm việc phạm thánh nào đó (profanation, sacrilege).
Chính vì thế mà Thánh Bộ Phụng Tự đã đặc biệt lưu ý việc này, để nếu cần, thì phải ngưng cho rước lễ trên tay (no. 92). Và để tránh nguy cơ này, mọi người muốn rước lễ trên tay, thì buộc phải bỏ ngay Mình Thánh Chúa vào miệng trước mặt thừa tác viên cho rước lễ.
Ngoài ra, để tỏ lòng cung kính bề ngoài trước khi rước Chúa, thì nếu đứng khi lên rước lễ thì trước khi tiến lên lãnh nhận Mình Thánh, người rước lễ được khuyên nên cúi đầu bái lậy trước khi lãnh nhận Mình Máu Chúa trên lưỡi hay trên tay, (không nên bái quì vì sẽ đụng chân vào người đứng phía sau).
Nói chung, từ xưa đến nay, đã có biết bao ý kiến chống đối Giáo Hội về luật độc thân của hàng giáo sĩ, đòi cho phụ nữ làm linh mục, không đồng ý về những cải cách của Công Đồng Vaticanô II trong đó có việc cho rước lễ trên tay. Trong số những người không đồng ý này, có cả Giám mục, linh mục và giáo dân. Cụ thể, Tổng Giám mục Malingo bên Phi Châu đã lấy vợ và còn truyền chức giám mục bất hợp pháp cho 3 linh mục Mỹ đã hồi tục và đã bị vạ tuyệt thông tiền kết sau vụ này.
Nhưng việc chống đối và những gương xấu này không thể làm mất niềm tin và sự tuân phục của tín hữu đối với sứ mạng, chức năng và uy quyền của Giáo Hội trong việc giảng dạy, thánh hóa và cai trị.
***
Tóm lại, bao lâu Toà Thánh chưa thay đổi gì về bất cứ luật lệ nào đang được áp dụng thi hành trong các lãnh vực luân lý, tín lý, phụng vụ, bí tích, giáo luật... thì mọi thành phần dân Chúa trong Giáo Hội – giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân – đều có bổn phận phải vâng phục và thi hành nghiêm chỉnh những luật lệ đó. Những người bất đồng (dù là Hồng Y, Giám mục hay linh mục) và những ai chống đối ở trong và ngoài Giáo Hội không phải là lý do cho tín hữu phải giao động về tinh thần vâng phục Giáo Hội là Mẹ đang thay mặt Chúa là CHA để dạy dỗ, dẫn dắt đoàn chiên của Chúa Kitô trên trần thế.